Til baka

Verðmætasta vinnuvél sögunnar gerð upp

Gufu­borinn Dofri olli straum­hvörfum í borun eftir heitu vatni og gufu hér á landi. Verðmætasta vinnuvél íslandssögunnar verður til sýnis í Elliðaárstöð og minnir gesti dalsins á framsýni liðinna tíma. Við erum svo þakklát fyrir hitaveituna sem yljar okkur á köldum dögum. Hún var svo sannarlega farsælt skref fyrir loftslagið því fyrir hana voru hús hituð með kolum og olíu.

Orku­veita Reykja­víkur, HS Orka og Lands­virkjun hafa saman lagt til 36 milljónir til að gera upp gufu­borinn Dofra og mun hann verða til sýnis við Elliða­ár­stöð í Elliða­ár­dal.

Gufubor sem olli straumhvörfum

Gufu­borinn Dofri olli straum­hvörfum í borun eftir heitu vatni og gufu hér á landi þegar út­breiðsla hita­veitna hér á landi var örust. Í ljósi þess mikla sparnaðar, bæði fyrir buddur al­mennings og um­hverfið, sem hita­veitunni fylgja má segja að borinn sé ein­hver allra verð­mætasta ein­staka vinnu­vél Ís­lands­sögunnar.

Úr olíukyndingu í hitaveitur

Í raun var Gufuborinn olíubor sem keyptur var nýr frá Bandaríkjunum. Þar sem hann boraði hins vegar aldrei eftir olíu heldur vatni fékk hann þetta íslenska nafn. Af mörgum bormönnum gekk hann undir gælunafninu Guffi. Reykja­víkur­borg og ríkið sam­einuðust um kaup á honum árið 1957. Fyrsta holan var boruð með honum milli Miðtúns og Sóltúns vestur undir Nóatúni í Reykja­vík og sú síðasta árið 1991 við Kröflu í Mý­vatns­sveit.

Hitaveituvæðing í kjölfar olíukreppu

Þess á milli átti þessi bor stærstan þátt í borun fyrir hita­veituna á höfuð­borgar­svæðinu í Mos­fells­bæ, í Reykja­vík og á Nesja­völlum meðan hita­veitu­væðingu höfuð­borgar­svæðisins var að ljúka eftir olíu­kreppuna á 8. ára­tug síðustu aldar.

Sam­kvæmt upp­lýsingum frá Orku­veitunni eru afar fá jarð­hita­svæðin sem Dofri snerti ekki á. Hann var notaður í Svarts­engi, á Reykja­nesi, á Sel­tjarnar­nesi, í Hvera­gerði og í Krýsu­vík. Hann var notaður við heitavantsleitina í Eyjafirði og boraði 9 holur í Kröflu. Reyndar boraði Dofri miklu víðar – meira að segja í Fær­eyjum.

Dofri verður til sýnis í Elliðáarstöð

„Borinn var að drabbast niður þegar HS Orka hafði frum­kvæði að því, á vett­vangi Ís­lenska jarð­hitaklasans, að þessari merku sögu yrði sómi sýndur með því að gera Dofra upp,“ segir Birna Braga­dóttir for­stöðu­kona Ellið­ár­stöðvar.

Það er vél­smiðjan VHE í Hafnar­firði sem sér um við­gerðina en að henni lokinni verður þessum merka bor komið fyrir við Elliða­ár­stöð, á­fanga­stað við gömlu raf­stöðina í Elliða­ár­dal, sem Orku­veita Reykja­víkur byggir nú upp.

„Við erum af­skap­lega stolt og á­nægð yfir því að fá Dofra til okkar í Elliða­ár­dalinn enda hefur hann svo sannar­lega skipt sköpum í okkar sögu. Hann verður nú hluti af á­fanga­stað sem við erum að byggja upp í dalnum og munum við gera honum góð skil,“ segir Birna.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu þann 10. desember 2022. 

Ljósmyndin hér að ofan sýnir Dofri við borun 1958 milli Miðtúns og Sóltúns vestur undir Nóatúni í Reykjavík. Þarna er Gufuborinn að bora sína fyrstu holu. Ljósmynd/PéturThomsen, Ljósmyndasafn Reykjavíkur.